Jako obecny lub przyszły kredytobiorca powinieneś dowiedzieć się więcej na temat stóp procentowych, które stanowią istotny czynnik wpływający na Twój kredyt. Pod koniec 2023 i na początku 2024 roku można było zauważyć znaczny spadek wysokości głównej stopy procentowej NBP – skąd taka zmiana i co dokładnie oznacza to dla kredytobiorcy? Nasi Eksperci wyjaśniają!

Co oznacza stopa procentowa?

Można by rzecz, że stopa procentowa stanowi cenę pieniądza, który pożyczamy z banku. Jednak trzeba zaznaczyć, że cena ta dotyczy nie tylko transakcji pomiędzy klientem a bankiem, ale również między bankami. Biorąc kredyt gotówkowy lub hipoteczny, stosujemy się do aktualnej wysokości stopy procentowej, która warunkuję cenę Twojego kredytu oraz cenę, jaką bank zapłaci w ramach depozytu.

Definicją stóp procentowych tak naprawdę powinni zainteresować się wszyscy obywatele, ponieważ ich wzrost lub spadek dotyczy każdego – nie tylko kredytobiorców. Stopy procentowe mają niebagatelny wpływ na polską walutę wraz procesem inflacji. Wyjaśnimy jeszcze po krótce na czym polega samo zjawisko inflacji. Chodzi o sytuacje, gdy wzrastają ceny produktów, a wartość pieniądza pozostaje taka sama lub obniżona, wówczas za określoną kwotę możemy kupić już znacznie mniej.

Jakie znaczenie ma w takim razie stopa procentowa na naszą gospodarkę? Otóż, znaczenie nadaje jej głównie Rada Polityki Pieniężnej, która operuje wysokością stóp procentowych w taki sposób, aby regulować wartość pieniądza w zależności od sytuacji gospodarczej w kraju. Zatem przy wysokiej inflacji, również możemy spodziewać się podniesionych stóp procentowych, które mają za zadanie unormować gospodarkę.

Rodzaje stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego

Wśród podstawowych rodzajów stóp procentowych możemy wymienić:

• stopę referencyjną – określa ona minimalną cenę operacji bankowych, które mogą dotyczyć zakupu lub sprzedaży krótkoterminowych papierów wartościowych, a także odpowiada za płynność finansową w sektorze bankowym;
• stopę lombardową – ustalana przez NBP dla banków komercyjnych udzielających pożyczek pod zastaw papierów wartościowych, stanowi także wyznacznik dla maksymalnych stawek oprocentowania kredytów i pożyczek;
• stopę depozytową – określana również jako wyznacznik najniższego oprocentowania na rynku bankowym i dotyczy jednodniowych depozytów składanych przez banki komercyjne do NBP;
• stopę redyskontową – stanowi podstawę do obliczenia ceny weksli od klientów skupowanych przez bank centralny od banków komercyjnych;
• stopę dyskonta weksli – ma najmniejsze znaczenie w polskiej polityce monetarnej, ze względu na niską popularność weksli, natomiast jest stosowana w momencie przyjęcia przez bank centralny dyskontowanych weksli od banków komercyjnych.

Jak podejmowana jest decyzja o zmianie stopy procentowej?

Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, to Rada Polityki Pieniężnej w Polsce odpowiada za analizowanie sytuacji gospodarczej i monetarnej, a co za tym idzie również przygotowują swoje wnioski o zmianę stopy procentowej. Najprościej mówiąc, bank centralny przyjmuje uśrednioną wartość inflacji na dany okres czasu, gdzie obecnie przyjęto ją na poziomie 2,5%. Natomiast Rada Polityki Pieniężnej może przyjąć odchylenie od zakładanej wartości o maksymalnie 1 punkt procentowy.

Podczas podejmowania decyzji o wysokości stóp procentowych, branych jest pod uwagę kilka najważniejszych czynników:

• założenia polityki pieniężnej przyjęte na kolejny rok;
• sprawozdanie z dotychczasowej realizacji polityki pieniężnej;
• raport dotyczący inflacji w bieżącym momencie;
• minutes, czyli sprawozdania z posiedzeń Polityki Rady Pieniężnej publikowane co miesiąc oraz wszelkie ważne informacje po posiedzeniach, które mogą mieć wpływ na podjęcie decyzji.

Kiedy podejmowana jest decyzja o podniesieniu lub obniżeniu stopy procentowej?

Pewnie teraz zastanawiasz się, w jakich sytuacjach możesz spodziewać się wzrostu stóp procentowych, a kiedy pojawi się ich spadek. Wspomniana przez nasz wcześniej inflacja oczywiście warunkuje wysokość stóp procentowych, które należy podnieść w momencie, gdy inflacja także wzrasta. Wówczas Rada Polityki Pieniężnej jest zmuszona podnieść stopy procentowe, by zapobiec drastycznemu wzrostowi cen.

Można zatem powiedzieć, że po zwiększeniu stóp procentowych, wartość pieniądza także wzrasta i „dorównuje” do wyższego poziomu inflacji. Jakie ma to znaczenie z perspektywy banku? Wygląda to następująco, bank centralny pożycza pieniądze bankom komercyjnym po wyższej cenie, natomiast banki komercyjne zwiększają oprocentowanie kredytów gotówkowych lub hipotecznych dla swoich klientów. Niestety z punktu widzenia kredytobiorcy, ceny kredytów również idą znacznie w górę, co może mocno ograniczyć możliwości kredytowe dla wielu osób.

Pozostaje tylko pytanie, kiedy można spodziewać się decyzji o zmniejszeniu stopy procentowej? Poza zjawiskiem inflacji, możemy również spotkać się z procesem deflacji, który obniża wartość pieniądza, ale tym samym zwiększa poziom zadłużenia kraju. Wówczas Rada Polityki Pieniężnej stosuje politykę ekspansywną, która ma na celu obniżenie stóp procentowych i jednocześnie zwiększenie podaży na pieniądz.

Zmiany stóp procentowych a sytuacja kredytobiorców

Stopy procentowe mają również kluczowe znaczenie dla kredytobiorców, ponieważ ich wzrost będzie jednocześnie wpływał na całkowity koszt kredytu i jego miesięcznej raty. Skąd bierze się takie powiązanie? Stopy procentowe mają realny wpływ na zmianę wskaźnika WIBOR®, która kolejno decyduje o kosztach kredytów hipotecznych.

Jako kredytobiorca powinieneś przede wszystkim zastanowić się nad wyborem oprocentowania kredytu – stałym lub zmiennym. Każde z tych rozwiązań posiada swoje wady i zalety, dlatego dobrze jest skonsultować wybór kredytu hipotecznego z Ekspertem Finansowym Fin2, który podczas bezpłatnej konsultacji wskaże najkorzystniejsze rozwiązanie.

W przypadku zmiennego oprocentowaniu kredytu, musimy liczyć się z możliwością zwiększenia lub zmniejszenia miesięcznej raty kredytu – najczęściej jednak spotykamy się z pierwszą opcją. Zdecydowanie bezpieczniejszym rozwiązaniem jest oprocentowanie stałe, jednak trzeba dobrze zapoznać się z warunkami kredytowania w danym banku, ponieważ czasami zdarza się, że jest ono tylko częściowe.

Co zrobić, aby uchronić się przed wzrostem raty kredytu pod wpływem stóp procentowych?

Na początek możesz zacząć od negocjacji z bankiem, ale nie w kontekście oprocentowania, ponieważ tego bank nie jest w stanie zmienić, a chodzi o renegocjacje warunków umowy. Mowa głównie o marży banku, która została ustalona na początku podpisania umowy, jednak z czasem można próbować ją obniżyć, argumentując swoją prośbę terminową spłatą zobowiązań, wieloletnim powiązaniem z bankiem czy wzrostem wartości nieruchomości.

Drugi sposób dotyczy głównie osób, które dopiero realizują swój kredyt i mogą jeszcze zmienić decyzję w kwestii okresu kredytowania. Pamiętaj, że im jest on krótszy, tym wzrost stóp procentowych mniej wpłynie na całościowy koszt zobowiązania. Takie rozwiązanie jest też dostępne dla osób, które posiadają już kredyt, spłacają go w terminie i zwiększyły w tym czasie swoją zdolność kredytową, a zatem mają szanse na negocjacje z bankiem w sprawie skrócenia okresu kredytowania.

Ostatnim i najczęściej polecanym przez nas rozwiązaniem jest refinansowanie kredytu hipotecznego w innym banku. Co to dokładnie oznacza? Biorąc kredyt w obecnym banku skorzystałeś zapewne z najlepszej możliwej propozycji, jednak po kilku latach spłacania zobowiązania, na rynku pojawiło się wiele nowych i korzystniejszych ofert. Warto się z nimi zapoznać i być może warto przemyśleć przeniesienie kredyt do innego banku, gdzie mogą zaproponować o wiele lepsze warunki kredytowe.